Στις 19 Αυγούστου 2019, τηλεοπτικό συνεργείο του OPEN TV βρίσκονταν στα Βρασνά για προγραμματισμένη συνέντευξη με εθελοντές ανανήπτες της περιοχής. Αφορμή της συνέντευξης ήταν η ανάπτυξη στην περιοχή του Δήμου Βόλβης 14 Αυτόματων Εξωτερικών Απινιδωτών (Automated External Defibrillators–AEDs) σε δημόσιους χώρους με ελεύθερη πρόσβαση του κοινού.
Η πρωτοβουλία ανήκει σε πολίτες της περιοχής με πιστοποιημένη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης (EuropeanRecitationCouncil–ERC) εκπαίδευση η οποία πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Επείγουσας Προνοσοκομειακής Φροντίδας (ΕΕΕΠΦ) και τον Ανθρωπιστικό Οργανισμό Kids Save Lives–Τα παιδιά σώζουν ζωές, και υποστηρίζεται από το Δήμο Βόλβης.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, οι εθελοντές δέχθηκαν κλήση από τον Αντιδήμαρχο κ. Μπουρλή για την παροχή πρώτων βοηθειών σε υπάλληλο του δήμου που είχε καταρρεύσει σε δημόσιο χώρο.
Το τηλεοπτικό συνεργείο, παίρνοντας από μόνο του πρωτοβουλία, ακολούθησε τους εθελοντές στον τόπο του συμβάντος. Στο δελτίο ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού, προς χάριν της τηλεθέασης, χρησιμοποιήθηκαν λεζάντες και σχόλια, τα οποία ουδέποτε ειπώθηκαν από τους εθελοντές.
Ουδέποτε εφαρμόσθηκε Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ), καθώς ο ασθενής δεν ήταν σε κατάσταση καρδιακής ανακοπής και φυσικά ουδέποτε χορηγήθηκε απινίδωση. Είναι γνωστό ότι, ακόμα και αν θελήσει κάποιος να χορηγήσει απινίδωση με τον AED, αυτό δεν είναι εφικτό εάν ο απινιδωτής δεν αναγνωρίσει ο ίδιος ότι υπάρχει απινιδώσιμος ρυθμός καρδιακής ανακοπής και αυτό αποτελεί την ασφάλεια του. Οι AEDs είναι σχεδιασμένοι για να χρησιμοποιούνται από απλούς πολίτες ακόμα και χωρίς εκπαίδευση καθώς είναι απλοί στη χρήση τους και η περίπτωση λάθους μηδενίζεται.
Σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Αναζωογόνηση 2015 του ERC, ένδειξη ενεργοποίησης του AED αποτελεί ο ασθενής με απώλεια συνείδησης και χωρίς αναπνοή. Δεν προτείνεται η προληπτική τοποθέτηση των ηλεκτροδίων του AED με τον φόβο πιθανής επέλευσης καρδιακής ανακοπής.
Η έκβαση ενός ασθενούς με καρδιακή ανακοπή καθορίζεται από μια δέσμη ενεργειών, επονομαζόμενες και ως Αλυσίδα Επιβίωσης, οι οποίες θα πρέπει να γίνουν σωστά και στον βέλτιστο χρόνο. Οι ενέργειες αυτές περιλαμβάνουν την πρόληψη, αναγνώριση και κλήση βοήθειας, την άμεση έναρξη ΚΑΡΠΑ, την έγκαιρη απινίδωση και την υποστήριξη του ασθενούς μετά την επάνοδο της αυτόματης κυκλοφορίας. Με δεδομένους τους χρόνους πρόσβασης του ασθενοφόρου—για την Ευρώπη 6–8min περίπου, οι τρείς από τους τέσσερις κρίκους της αλυσίδας επιβίωσης για τη διατήρηση της συνοχής τους προϋποθέτουν τη συμμετοχή των παρευρισκόμενων πολιτών. Για όσους έχουμε δουλέψει στο ΕΚΑΒ, γνωρίζουμε ότι η πιθανότητα επιβίωσης ενός ασθενούς με καρδιακή ανακοπή σε απομακρυσμένες, ιδιαίτερα εκτός των αστικών κέντρων, περιοχές είναι μηδενική εάν δεν εφαρμοστεί ΚΑΡΠΑ από παρευρισκόμενους πολίτες πριν από την άφιξη του ασθενοφόρου.
Οι Επιστημονικές Εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της αναζωογόνησης, με πρωτοπόρο για την Ευρώπη το ERC, έχουν καταλήξει μέσα από κλινικές μελέτες στο συμπέρασμα ότι η συμμετοχή των παρευρισκόμενων απλών πολιτών στην προσπάθεια αναζωογόνησης είναι αυτή η οποία θα βελτιώσει την έκβαση της εξωνοσοκομειακής καρδιακής ανακοπής η οποία παραμένει χαμηλή (<10%).
Παρά τις προσπάθειες που γίνονται σε παγκόσμιο επίπεδο, η συμμετοχή των παρευρισκόμενων πολιτών σε προσπάθειες αναζωογόνησης παραμένει εξαιρετικά χαμηλή (<5%).
Η προσπάθεια εκπαίδευσης παιδιών στην ΚΑΡΠΑ αποτελεί μια εκπαιδευτική παρέμβαση του ERCκαι αποβλέπει στην αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφορών με απώτερο στόχο την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των παρευρισκόμενων πολιτών στην ΚΑΡΠΑ.
Η Ελληνική Εταιρείας Επείγουσας Προνοσοκομειακής Φροντίδας (ΕΕΕΠΦ) σε συνεργασία με φορείς και οργανισμούς, όπως ο Ανθρωπιστικός Οργανισμός Kids Save Lives–Τα παιδιά σώζουν ζωές στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση εθελοντών πολιτών με στόχο τη συμμετοχή τους σε προσπάθειες αναζωογόνησης.
Σε καμιά περίπτωση η δράση των εθελοντών και της ΕΕΕΠΦ δεν αντιμάχεται το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας, του οποίου η προσφορά είναι καταλυτική και αντικατάσταση. Η ΕΕΕΠΦ δεν έρχεται να αντικαταστήσει το ΕΚΑΒ, μπορεί όμως με όλες τις δυνάμεις να βοηθήσει στη βελτίωση της αντιμετώπισης της καρδιακής ανακοπής.
Πολλά από μέλη της είναι διασώστες και γιατροί που εργάζονται ή έχουν εργαστεί στο ΕΚΑΒ. Μέσα από τα Επιστημονικά της Συνέδρια επανειλημμένα έχει προβάλει την ανάγκη αναβάθμισης του ρόλου του διασώστη στα πλαίσια λειτουργίας του ΕΚΑΒ.
Το ΔΣ της ΕΕΕΠΦ θέλει με έμφαση να καταστήσει σαφές ότι η ΕΕΕΠΦ θα συνεχίσει να εκπαιδεύει εθελοντές πολίτες σε βασικές αλλά σωτήριες για τη ζωή δεξιότητες αναζωογόνησης, και θα κλιμακώσει, ενάντια σε ανέξοδες, άναρθρες, εμπαθείς και προσχηματικές κραυγές, τις δράσεις για την ανάπτυξη αφενός μεν δικτύων εθελοντών ανανηπτών της κοινότητας, που θα συνεπικουρούν και θα υποστηρίζουν το έργο του ΕΚΑΒ, αφετέρου δε δικτύων δημοσίων AEDs με δυνατότητα πρόσβασης των εκπαιδευμένων πολιτών σε αυτούς.
Η αξία του εγχειρήματός μας καθρεφτίζεται με τον πλέον πειστικό τρόπο στους 42.416 μαθητές σχολικής ηλικίας και εκπαιδευτικούς που εκπαιδεύτηκαν στη διάρκεια των τελευταίων 2 ετών στο πλαίσιο του εγκεκριμένου από το Υπουργείο Παιδείας Εθνικού Προγράμματος Εκπαίδευσης Μαθητών Σχολικής Ηλικίας & Εκπαιδευτικών στην Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση, στις περισσότερες από 50 κοινότητες που ανέπτυξαν δίκτυα πιστοποιημένων εθελοντών ανανηπτών και στους περισσότερους από 110 AEDs που τοποθετήθηκαν σε σχολεία και κοινότητες πολλών Περιφερειών της χώρας, στη δημιουργία, με δωρεάν πρόσβαση στην εφαρμογή του, του Εθνικού Χάρτη AEDs σε δημόσιους χώρους, κυρίως όμως στα 18 καταγεγραμμένα θύματα εξωνοσοκομειακής καρδιακής ανακοπής που επανήλθαν στη ζωή χάρη στην έγκαιρη παρέμβαση πιστοποιημένων ανανηπτών πολιτών, στο σύνολό τους μαθητές ή εκπαιδευτές των Σεμιναρίων της ΕΕΕΠΦ και του Ανθρωπιστικού Οργανισμού Kids Save Lives—Τα Παιδιά Σώζουν Ζωές.
Το ατυχές συμβάν των Βρασνών αναδεικνύει την επιτακτική ανάγκη δημιουργίας θεσμικού πλαισίου ανάπτυξης απινιδωτών σε δημόσιους χώρους, δράσης των εθελοντών πολιτών και των πιστοποιημένων αναπτητών της κοινότητας και σύνδεση τους με το ΕΚΑΒ, το οποίο θα πρέπει να έχει και τον καθοριστικό ρόλο.
Υπάρχει ανάγκη άμεσης εφαρμογής από το ΕΚΑΒ της τηλεφωνικά καθοδηγούμενης ΚΑΡΠΑ, πρακτικής που εφαρμόζεται με καλά αποτελέσματα σε όλα τα αναπτυγμένα κράτη.
Χρειάζεται καταγραφή και χαρτογράφηση των υπαρχόντων AEDs—πληροφορίες που θα πρέπει να υπάρχουν διαθέσιμες στο συντονιστικό κέντρο του ΕΚΑΒ, αλλά και των αποτελεσμάτων κάθε φορά που χρησιμοποιούνται.
Η προσφορά των εθελοντών είναι σημαντική και θα πρέπει να αξιοποιείται με τον καλύτερο και αποτελεσματικότερο τρόπο. Είναι προφανές ότι οι εθελοντές πολίτες/ανανήπτες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί αποφεύγοντας την άσκοπη και αυτοπαγιδευτική, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, έκθεσή τους σε άνευ ουσίας δημοσιότητα που τελικά μπορεί να στραφεί εναντίον τους και να χρησιμοποιηθεί με κακόβουλο τρόπο αντιθετικά προς το δημόσιο φορέα παροχής Επείγουσας Προνοσοκομειακής Φροντίδας (ΕΚΑΒ). Η απαξίωση, όμως, του έργου τους δεν περιποιεί τιμή για τους ανθρώπους που επαγγελματικά ασχολούνται με την Επείγουσα Ιατρική και την Επείγουσα Προνοσοκομειακή Φροντίδα, και κυρίως δεν βοηθάει στην κατεύθυνση βελτίωσης της έκβασης μετά από εξωνοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή.
23.08.2019
Για το ΔΣ της ΕΕΕΠΦ
Ο Πρόεδρος του ΔΣ της ΕΕΕΠΦ
Κωνσταντίνος Φορτούνης
ΥΓ
Το παρόν κείμενο έχει περιέλθει σε γνώση και συνυπογράφεται από τα μέλη του ΔΣ του Ανθρωπιστικού Οργανισμού Kids Save Lives—Τα Παιδιά Σώζουν Ζωές.